Chính từ sự phát triển mạnh, đa dạng sản phẩm hiện nay của nghề nuôi thuỷ sản, cùng với sự diễn biến phức tạp của khí hậu thời tiết, môi trường nước nhiều nơi bị ô nhiễm, đã làm xuất hiện dịch bệnh trong nuôi thuỷ sản. Có nơi dịch bệnh trong nuôi thuỷ sản bùng phát ở mức độ cao gây nhiều thiệt hại cho các chủ hộ nuôi. Vì vậy công tác phòng chống dịch bệnh trong nuôi thuỷ sản phải được coi trọng và có những giải pháp thật tích cực, coi phòng bệnh là chính.
Trong nuôi trồng thủy sản nói chung và sản xuất giống thủy sản nói riêng, điều kiện xuất hiện bệnh có khi xuất hiện riêng lẻ hoặc đồng thời 3 yếu tố. Ba yếu tố này gồm: tồn tại mầm bệnh nguy hiểm trong môi trường hoặc ấu trùng đã nhiễm bệnh, sức khỏe của ấu trùng không tốt, chất lượng môi trường nước không phù hợp với sự phát triển của ấu trùng. Đặc biệt, khi 3 yếu tố này xuất hiện đồng thời thì bệnh xảy ra là khó tránh khỏi.
Mục lục
Mầm bệnh thủy sản là gì?
Mầm bệnh được biết đến gồm những yếu tố hữu sinh khiến cho thuỷ sản nuôi trồng bị bệnh. Chúng có thể gây bệnh bằng cách xâm nhập vào vật chủ hay do vật chủ bị cảm nhiễm bởi chúng.
Mầm bệnh hay tác nhân gây bệnh xâm nhập vào thuỷ sản hoặc cảm nhiễm bởi thuỷ sản. Mầm bệnh (tác nhân gây bệnh) có thể chia 3 nhóm cơ bản.
Nhóm gây ra bệnh truyền nhiễm: Vi khuẩn, Virus, nấm,… Hiện nay, hầu hết chưa tìm được thuốc trị bệnh do virus gây ra. Do đó, để đảm bảo hiệu quả nuôi trồng bà con nên áp dụng các biện pháp phòng trị bệnh chung để hạn chế dịch bệnh.
Nhóm ký sinh: động vật đơn bào,động vật đa bào giun sán, đỉa, giáp xác… Chúng rất phổ biến trong cung cấp giống thủy sản. Bà con nên lưu ý nhóm này vì chúng có thể gây ra tình trạng chết hàng loạt hoặc rải rác.
Nhóm còn lại gồm các sinh vật có thể đe doạ hoặc ăn thuỷ sản. Như là sứa, rong tảo độc, cá dữ, rắn, chim ,…. Chúng được người trong ngành ưu ái gọi tên là “nhóm địch hại”.
Động vật thuỷ sản – Host
Các yếu tố ngoại cảnh (yếu tố vô sinh và hữu sinh) tác động thì động vật thuỷ sản không thể mắc bệnh được. mà nó phụ thuộc vào sức đề kháng của cơ thể với từng bệnh của vật chủ: Vật chủ thường biểu hiện bằng những phản ứng với môi trường thay đổi. Những phản ứng của cơ thể có thể kéo dài 2-3 ngày hoặc 2-3 tuần tuỳ theo mức độ của bệnh.
Quan hệ giữa các nhân tố gây bệnh cho thuỷ sản
Động vật thuỷ sản sống ở trong nước; hay nói một cách khác nước là môi trường sống của động vật thuỷ sản. Động vật thuỷ sản sống được phải có môi trường sống tốt. Đồng thời chúng cũng phải có khả năng thích ứng với môi trường. Nếu môi trường sống của động vật thuỷ sản xảy ra những thay đổi không có lợi cho chúng; những con nào thích ứng sẽ duy trì được cuộc sống; những con nào không thích ứng thì sẽ mắc bệnh hoặc chết.
Động vật thuỷ sản mắc bệnh là kết quả tác dụng lẫn nhau giữa cơ thể và môi trường sông. Vì vậy, những nguyên nhân gây bệnh cho động vật thuỷ sản gồm 3 nhân tố sau. Thứ nhất là môi trường sống (1): To, pH, O2, CO2, NH3, NO2, kim loại nặng,…. Những yếu tố này thay đổi bất lợi cho động vật thuỷ sản; và tạo điều kiện thuận lợi cho tác nhân gây bệnh (mầm bệnh); dẫn đến động vật thuỷ sản dễ mắc bệnh.
Trích dẫn từ anhsaovet.com.vn
Nguyễn Nhung