Gieo lúa trong vụ mùa bà con nông dân cần lưu ý những gì để cây lúa phát triển tốt?

Nước ta là đất nước gắn liền với văn minh lúa nước. Chính vì vậy, kỹ thuật trồng lúa của nông dân đã lên một tầm cao mới sau hằng nghìn năm. Tuy nhiên, trong vụ mùa, thời tiết diễn biến phức tạp, khó lường để gieo lúa thẳng thành công nên lưu ý một số vấn đề.

Để hiểu rõ hơn về cây lúa qua từng giai đoạn phát triển và có những cách giúp cây lúa sinh trưởng tốt hơn, mời bà con tham khảo bài viết sau đây.

Đôi nét về cây lúa

Cây lúa có chiều cao trung bình từ 1m-1,8m, lá mỏng và hẹp khoảng 2-2,5 cm và chiều dài của lá từ 50-100 cm. Theo thời kỳ sinh trưởng và phát triển, lá lúa sẽ thay đổi nhiều màu sắc khác nhau. Được biết, lá lúa sẽ chuyển sang màu vàng khi chín. Các bông hoa tự thụ phấn mọc thành cụm rủ xuống hoặc cong, dài 35–50 cm.

Thời gian sinh trưởng của cây lúa: từ khi nảy mầm đến khi thu hoạch (thời gian sinh trưởng của các giống lúa đang trồng là 90-180 ngày).

• Thời gian cấy ruộng = Thời gian ruộng mạ + Thời gian cấy ruộng.
• Thời gian ruộng lúa sinh trưởng bằng cách gieo thẳng ruộng = Thời gian thu hoạch-Thời gian gieo sạ.

Thời kỳ sinh trưởng của cây lúa: gồm có 3 thời kỳ chính

• Thời kỳ sinh trưởng: từ khi hạt nảy mầm đến khi bắt đầu trổ bông (thực chất là tính từ khi gieo, cấy, cây lúa, cây lúa đẻ nhánh đến giai đoạn nhiều nhất).
• Thời kỳ sinh trưởng sinh thực: từ khi lúa bắt đầu phân hoá đòng đến khi lúa trổ bông và bón phân (bao gồm: làm đồng -phân hoá đồng, đến trỗ – bông lúa ra lá, trổ hoa, thụ phấn, bón phân).
• Thời kỳ chín: Sau khi thụ tinh, hoa lúa bước vào thời kỳ trưởng thành, kết thúc thời kỳ này là giai đoạn lúa chín hoàn toàn, thu hoạch hạt.

Thời vụ gieo trồng

 Không nên gieo cấy quá muộn, mưa sớm (trung tuần tháng 11), cây chưa kịp bám rễ sẽ bị ảnh hưởng.

Lựa chọn các giống có khả năng chống chịu tốt với bệnh bạc lá. Các giống có thời gian sinh trưởng dài hơn như BC15, ĐS1, Nam Dương 99, TBR225… nên gieo đầu lịch.

Kỹ thuật xử lý mộng mạ

Vụ mùa mưa, bão nhiều, thời tiết nắng, nóng nếu mật độ quá dày bông lúa nhỏ, ít bông, cây dễ bị đổ và đối tượng rầy nâu, khô vằn sẽ gây hại nặng. Do đó, cần khống chế lượng thóc giống ngay từ ban đầu. Với giống hạt nhỏ (BT7, T10..) gieo từ 0,8-1kg/sào, hạt to (Q5, TBR1, N97…) 1,2-1,5 kg/sào, lúa lai 0,8-1kg/sào. Tốt nhất ngâm lượng dự phòng để gieo gọn vào góc ruộng.

Ngâm, ủ đến khi hạt thóc có mầm bằng 1/3 đến 1/2 hạt thóc, rễ dài gấp đôi mầm là có thể đem gieo.

Nếu ngâm được hạt giống bằng chế phẩm KH, sẽ kích thích cho mầm, rễ phát triển mạnh, làm tăng khả năng chống chịu cho cây con.

Cách làm: Pha 1 gói chế phẩm KH với 7 – 10 lít nước rổi đổ 5 – 7 kg thóc giống vào ngâm. Cứ ngâm 10-12 giờ lại vớt ra cho ráo nước khoảng 1 giờ, rồi lại ngâm tiếp cho đến khi hạt thóc úng mép. Trong quá trình ngâm không được thay nước K-H. Sau đó ủ cho hạt mọc mầm (nứt nanh) và sử lý như hạt mộng bình thường.

Kỹ thuật làm đất và bón phân cho lúa

Trong thời gian gieo trồng, điều quan trọng nhất là phải quy hoạch vàn, đảm bảo vàn trên cao để thuận tiện cho việc tưới tiêu.

Năm nay, thời gian giải phóng mặt bằng rất ngắn, nên khi thu hoạch lúa xuân không được làm mất lấm, thu hoạch đến đâu thì bà con cần làm đất ngay đến đó tức thì. Trên ruộng có nhiều rơm rạ, bà con có thể dùng các chế phẩm sinh học Trichoderma, Fito-Biomix RR, phân vi sinh Azotobacterin để xử lý rơm rạ dễ dàng hơn… hoặc vôi bột 20-25kg/sào để vãi trước khi lồng dập rạ.

Trước khi cấy 1 – 3 ngày cần bón lót toàn bộ phân đặc biệt (như phân có tỷ lệ 6: 11: 2 hoặc 5: 10: 3), lượng bón nhiều hơn so với mặt ruộng. Sử dụng phân hữu cơ hoặc phân vi sinh bất cứ khi nào có thể.

Xới lại ruộng cấy cẩn thận hơn để mặt ruộng nhẵn mịn; tránh đọng thành vũng trên mặt luống, rãnh thoát nước xung quanh ruộng tạo thành luống cong. Sau khi bùn lắng, nước trở nên trong, tháo nước ra khỏi ruộng và tiến hành gieo hạt.

Phương pháp gieo thẳng đúng cách

Tại Thái Bình, phương thức gieo chủ yếu vẫn là gieo vãi. Phương thức này vừa tiện lợi, vừa tiết kiệm lại dễ làm.

Ban đầu định hình mỗi luống rộng từ 1,5-2m. Chia mộng mạ đều cho các luống. Gieo đi gieo lại nhiều lần để đảm bảo được khoảng cách trung bình hạt cách hạt từ 8-10 cm. Gieo úp tay để hạt mộng tiếp xúc với đất nhiều hơn. Trời nắng, nóng, hạt mộng dễ bị khô và héo nên cần làm lầm mặt ruộng trước khi gieo.

Hướng dẫn cách chăm sóc lúa giai đoạn đầu sau gieo

Cần phải phun thuốc trừ cỏ tiền nảy mầm ngay sau gieo; tốt nhất là phun bằng thuốc cỏ Soffit, Prefit.

Thường xuyên giữ ẩm mặt ruộng để rễ lúa ăn sâu vào đất; và phòng ốc bươu vàng phá hại giai đoạn đầu. Khi cây lúa được 1,5 – 2 lá; đưa nước láng mặt ruộng và tiến hành bón nhử khoảng 2 – 3 kg ure/sào. Khi lúa bắt đầu đẻ nhánh thì  bón phân NPK chuyên thúc và chăm sóc, dặm tỉa như lúa cấy.

Trích dẫn từ Kythuatnuoitrong.edu.vn

Bích Oanh