Herpesvirus Koi và những biểu hiện của bệnh

Thực trạng của bệnh tại Việt Nam

Trong những năm qua đối với cá Chép nuôi ở Việt Nam đã xuất hiện bệnh KHV, bệnh gây ra do một loại virus có tên là Herpesvirus. Herpesvirus được phân loại thuộc dạng virus có nhân là chuỗi xoắn kép ADN thuộc họ virus Herpesviridae. Virus chỉ gây bệnh cho cá Chép, cá Chép cảnh mà không gây bệnh trên cá Trắm cỏ. Cá Chép bị bệnh thường ở nhiệt độ nước từ 18-290C, chủ yếu là mùa thu đông và đông xuân của miền bắc. Với biểu hiện mang nhợt nhạt, cá thường biểu hiện nổi đầu trên bề mặt do thiếu khí. Ngoài ra virus gây viêm thận; làm tăng tiết dịch nhầy (mucous) trên bề mặt cơ thể, nên sờ vào cá bệnh cảm giác thấy nhiều nhớt. Đây là một bệnh cực kỳ nguy hiểm, không có thuốc đặc trị, khi bệnh xảy ra tỷ lệ chết cao 80-100%, trong vòng 24-48 giờ do virus tấn công chủ yếu mang nên các bệnh tích trên mang thể hiện rõ các đốm hoại tử và chết nhanh.

KHV là bệnh gì?

Đây là là bệnh nhiễm herpesvirus có khả năng lây lan và có tỉ lệ chết cao; bao gồm cả cá nuôi với mục đích làm cảnh hay lấy thịt đều có nguy cơ mắc bệnh. Bệnh xuất hiện lần đầu ở Israel vào năm 1998. Tính đến nay, bệnh KHV đã xuất hiện ở các nước: Mỹ, châu u, châu Á.

Tác nhân gây bệnh

Virus có nhân thuộc họ Herpesviridae có đường kính 100-110 nm. Đặc biệt, cá thuộc họ cá chép (như là cá vàng, cá tắm cỏ,..) không mắc phải bệnh này. Cá chép bị bệnh thường ở nhiệt độ nước từ 18-290C, chủ yếu là mùa thu đông và đông xuân của miền bắc.

Biểu hiện bệnh

Biểu hiện đầu tiên, dễ nhận biết bệnh đó là xuất hiện các vết thương trên mang; với tỉ lệ chết rất cao từ 80-100%. Với các trường hợp là do vi khuẩn và KST là tác nhân gây bệnh thứ hai, thì có khả năng làm virus nhiễm lúc ban đầu trở nên nguy hiểm hơn nữa. Khi cá bệnh thường bơi lờ đờ, mất phương hướng, tập trung mặt nước, có thể do cá bị ngạt thở.

Các dấu hiệu bệnh biểu hiện ra bên ngoài như xuất hiện các đốm đỏ và màu trắng (giống như bệnh vi khuẩn dạng sợi); mang cá bị chảy máu; mắt bị trũng; da xuất hiện các đám bạc màu hoặc phồng rộp. Lấy nhớt mang kiểm tra dưới kính hiển vi; thường gặp số lượng lớn vi khuẩn và KST khác nhau (Hedrick et al., 2000; OATA, 2001; Goodwin, 2003).

Dấu hiệu bên trong của bệnh KHV không có gì đặc biệt. Nhưng chúng có thể là các cơ quan bám chặt vào xoang cơ thể; và xuất hiện các chấm lốm đốm (Hedrick et al., 2000; Goodwin, 2003).

Tỷ lệ chết mãnh liệt xảy ra rất nhanh trong quần đàn nhiễm bệnh. Cá chết bắt đầu trong vòng 24-48 giờ sau khi xuất hiện dấu hiệu bệnh. Thí nghiệm nhiễm bệnh bằng virus ở nhiệt độ 220C cho thấy 82% cá chết trong vòng 15 ngày (Ronen et al, 2003).

Cách lây bệnh

Bệnh KHV là nguyên nhân gây chết từ 80-100% trong quần đàn cá; ở nhiệt độ 22-270C (OATA, 2001). Bệnh KHV nhiễm khác nhau với tuổi của cá; nhưng khi nhốt chung cho thấy cá hương nhiễm mạnh hơn cá trưởng thành (Perelberg et al., 2003).

Bệnh gây nhiễm bằng cách cho tiếp xúc trực tiếp với cá bệnh; với dịch từ cá bệnh và nước từ hệ thống cá bệnh. Bệnh có thể nhiễm và gây chết cá phụ thuộc nhiệt độ nước tăng (OATA, 2001). Cá vàng và những loài cá khác trong họ cá chép không nhiễm bệnh KHV (Perelberg et al, 2003; Ronen et al., 2003).

Virus xuất hiện sau khi nhiễm 14 ngày cho cá. Tuy nhiên, bệnh còn phụ thuộc vào nhiệt độ là yếu tố thứ hai cần thiết cho bệnh bùng phát. Tỷ lệ chết liên quan đến bệnh KHV xảy ra ở nhiệt độ 18-270C. Hầu hết tỷ chết không xảy ra khi nhiệt độ < 180C và > 300C (OATA, 2001; Goodwin, 2003).

Trích dẫn từ anhsaovet.com.vn

Nguyễn Nhung